Vrouwen
en Macht
Vaak
wordt beweerd dat vrouwen niet geïnteresseerd zijn in macht en deze stelling zou dan gestaafd worden door het feit dat
vrouwen veel minder dan mannen geïnteresseerd zijn in het maken van carrière en het nastreven van promotie in hun beroepsleven.
De hedendaagse carrièrevrouw bewijst het tegendeel. En ook andere vrouwen houden ervan macht uit te oefenen en houden even
veel van macht als mannen.
Het
is echter wel zo dat vrouwen, minder dan mannen, bereid zijn vooruit te komen ten koste van anderen, maar vrouwen willen evengoed
vooruitkomen in het leven als mannen. Vrouwen doen het echter meer voor zichzelf, mannen meer ”om te winnen”
en omwille van de macht. Mede doordat vrouwen er meer dan mannen rekening mee houden welk effect hun daden hebben op andere
mensen oefenen ze hun macht dan ook anders uit. Ze zijn subtieler en meer onrechtstreeks.
Daarnaast
speelt ook het feit dat de vrouw dan misschien minder geïnteresseerd is in macht buitenshuis, maar ze richt al haar aandacht
op de macht binnen het gezin. Dat is (ook nu nog) haar domein en de plaats waar ze wil heersen en regeren, en waar ze ook
meestal in slaagt.
Maar
laten we eerst eens de macht buitenshuis onder de loep nemen. De buitenwereld was het domein van de man en de machteloosheid
van de vrouw in dit gebied heeft ervoor gezorgd dat ze generaties lang alle pogingen haar stempel hierop te drukken heeft
opgegeven. Vrouwen ondervonden immers al snel dat, hoewel ze niet opgezet waren met de politieke beslissingen van de mannen
en met hun oorlogen, ze er toch geen macht over hadden en niet beter konden doen dan ze lijdzaam te ondergaan. Daarenboven
kenden ze niet de ”spelregels” zodat ze niet in de mogelijkheid waren een deel van deze macht in te palmen. Dit
was tenandere iets wat ook het merendeel van de mannen moest doen, want de politieke macht was in handen van een kleine minderheid.
Ook mannen konden dan ook vaak niet anders dan lijdzaam ondergaan wat boven hun hoofd beslist werd. Ook mannen waren machteloos
wanneer ze moesten optrekken in legers en wanneer hun vrouwen en dochters verkracht werden door indringers.
Blijft
het feit dat vrouwen zich dan maar op de binnenwereld hebben gericht, dat ze dan maar geleerd hebben er het beste van te maken
en dat ze geleerd hebben tenminste binnen de huiselijke kring de mannen naar hun hand te zetten. Maar daar komen wat verderop nog
op terug.
Nochtans
kwamen vrouwen soms in opstand tegen mannen, en bijna steeds had het resultaat. Wanneer ze het deden was het echter nooit
om een oorlog te voorkomen, maar wel meestal omwille van ofwel persoonlijke verzuchtingen ( vb het verbod op het
dragen van juwelen in de Romeinse republiek), ofwel praktische problemen in het gezin (de broodbetoging die uitliep op de
val van de Bastille).
Naast
de klassieke manier (carrière maken, politiek,...) is er nog één methode die soms gebruikt wordt om macht uit te oefenen en
die (bijna) uitsluitend vrouwelijk is: ze maakt een man groot. Zij vormt hem en zorgt ervoor dat hij de macht krijgt die ze
zelf graag zou uitoefenen. Achter de schermen houdt ze echter stevig de touwtjes in handen. Dit laat haar toe te heersen zonder
er in het publiek de verantwoordelijkheid te moeten voor dragen.
Het
ex-europarlementslid Marijke Van Hemeldonck meldt in haar memoires dat Carla Galle, jarenlang secretaris van de socialistische
partij in België, achter de schermen macht uitoefende door Karel Van Miert, de voorzitter van de partij, te beheersen. Van
Hemeldonck gaat zelfs zo ver te beweren dat Galle Van Miert volledig gemaakt heeft en dat hij zonder haar nooit zover geraakt zou zijn.
In
de geschiedenis zijn er meerdere vrouwen geweest die achter de schermen de heerschappij hebben uitgeoefend en van veel geschiedkundige
personages werd gezegd dat ze onder sterke invloed stonden van een vrouw. Vaak ook waren deze vrouwen even wreed en meedogenloos
als mannelijke machthebbers. Zo is het bvb. een welbekend feit dat de Romeinse keizer Nero in zijn eerste regeringsjaren volledig
overheerst werd door zijn moeder Agrippina en dat later Poppea Sabina zijn kwade geest is geworden. We weten ook dat Catharina
de Medici, nadat ze een mislukte moordaanslag had gepleegd op protestantenleider Coligny (ze was jaloers op diens grote invloed
op haar zoon, de Franse koning Charles IX), om zichzelf te redden, de koning overtuigde alle protestanten van het land te
vermoorden (de beruchte Bartholomeusnacht).
Dit
is tenandere ook de reden waarom zoveel vrouwen bereid zijn te gaan werken om hun man toe te laten verdere studies te doen.
Ze maken via hem mee promotie, ze maken hierdoor op hun beurt ook hun ambitie waar. Daarenboven weten ze zeer goed dat de
investering van enkele jaren ”werken om hem te onderhouden” zich later dubbel en dik terugbetaalt in een leven
van hogere status, grotere luxe en hoger inkomen. En ze zijn verlost van de druk om te slagen die hen anders verwijten
zou opleveren van de "werkende partner".
Vrouwelijke
macht is dan ook vooral informeel. We zagen hetzelfde in het verleden ook in het gezin: de man regeerde, maar de vrouw heerste.
Officieel was hij het die de beslissingen nam, tenminste naar buiten uit, maar binnenskamers was het de vrouw die, met onrechtstreekse
middelen, er steeds opnieuw in slaagde haar wil door te drijven.
Vrouwen
hebben immers eeuwenlang geen machtsmiddelen gehad en daarom moesten ze wel, wilden ze niet volledig in de kou staan, experts
worden in het omgaan met en bepraten van mannen, een ”studie” die bij de hedendaagse vrouw echter weer gedeeltelijk
aan het verdwijnen is, maar die in de vorige generaties tot hoge toppen geperfectioneerd werd.
Mannen waren de baas, maar vrouwen
heslisten
Vrouwen
willen dit vaak niet toegeven, maar in de privésfeer nam een man zelden beslissingen. Hij had een mening, bracht deze ook
naar voor, maar de vrouw had verscheidene technieken om haar man te manipuleren en toch haar slag thuis te halen. Ze speelde
het echter zo fijn, dat de man vaak de indruk had dat hij de beslissing had genomen. Waar men op vakantie ging, of er al dan
niet opnieuw behangen of geschilderd werd, al deze beslissingen werden zelden of nooit door de mannen getroffen (tenzij ze
zelf graag behingen), maar bijna steeds door hun vrouwen. Maar de beslissingen werden wel altijd door mannen uitgevoerd.
Het
is derhalve niet juist te beweren dat de vrouw niets te zeggen had, dat ze geen medezeggenschap had. In huis en in het
gezin was haar macht enorm groot. En waar vrouwen buitenshuis inderdaad weinig beslissingsrecht hadden, hadden mannen dit
binnenshuis niet. Zoals in traditionele culturen was tot voor 35 jaar ook bij ons de wereld meer gescheiden in een mannenwereld
(buiten) en een vrouwenwereld (binnen het huis). Het was zo dat een man een gast was in zijn eigen huis. En veel mannen stelden
vast (en stellen nog steeds vast) dat vrouwen vaak deze wereld net zo hermetisch afscherm(d)en. Over dit vrouwelijk territorium
hebben we het tenandere ook reeds gehad.
